Deze pagina is samengesteld door Stichting Centrale Dierenambulance te Amsterdam en is met zorg en met medewerking van een dierenarts tot stand gekomen. De informatie die u hier aantreft kan u van pas komen in "eerste hulp"-situaties. Ga echter niet zelf dokteren en raadpleeg bij twijfel altijd een dierenarts.
De Hollandse Bulldoggen Club en de vernoemde Stichting Centrale Dierenambulance zijn niet aansprakelijk voor de gevolgen van ondeskundig medisch handelen.
Eerste hulp is de eerste verzorging die een dier nodig heeft als het lijdt aan de gevolgen van een ongeval of een plotseling ontstane of ontdekte ziekte. Het doel van eerste hulp is het redden van het leven van een dier, het verlichten van pijn, het voorkomen dat de verschijnselen verergeren en het bevorderen van herstel.
Probeer steeds kalm te blijven en denk aan uw eigen veiligheid. Een dier met pijn zal u waarschijnlijk proberen te bijten. Indien u ongerust bent over uw dier, bel dan uw eigen dierenarts of de dierenambulance voor verdere informatie of vervoer.
EPILEPSIE / TOEVALLEN
Bij epilepsie treedt een tijdelijk bewustzijnsverlies op. Je kunt spierkrampen zien; onwillekeurige samentrekkingen van de spieren. Het dier kan urine en/of ontlasting laten lopen. Verder overmatig speekselen en eventueel bloed uit de bek, doordat de tong tussen de kaken geklemd zit.
Epilepsie kan vele oorzaken hebben; o.a.
Wat kunt u doen:
ZONNESTEEK
Een dier kan een zonnesteek krijgen als het te lang in de zon zit.
Wat kunt u zien:
Wat kunt u doen:
SHOCK
Shock is een levensbedreigende situatie, de bloeddruk in het lichaam daalt als gevolg van bijv. bloedverlies, hartproblemen, vochtverlies bij brandwonden, braken of diarree. Andere oorzaken kunnen zijn: allergische reacties, elektrische schok, of hersenletsel.
Verschijnselen van shock:
Wat kunt u doen;
MAAGTORSIE
Een maagtorsie of maagdraaiing is een spoedgeval. Het komt voornamelijk voor bij grote hondenrassen, wat niet wil zeggen dat een teckel geen maagtorsie zou kunnen krijgen. Hoe kan een maagtorsie ontstaan:
Door teveel eten ineens, verkeerd eten of teveel beweging direct na de maaltijd kan er een grote gasontwikkeling ontstaan waardoor de maag plaatselijk uitzet. Daardoor gaat de maag draaien. In ernstige gevallen wordt de maag bij de slokdarmzijde alsook bij de dunne darmzijde afgesloten. Ook de bloedcirculatie wordt afgesloten. Hierdoor ontstaat nog meer gasontwikkeling en de maag zwelt nog meer op. U zult begrijpen dat er daardoor grote druk op het middenrif komt, waardoor de hond het benauwd krijgt.
Wat kunt u zien;
Wat kunt u doen:
Als de voorgaande behandelingen niet lukken, kan men besluiten om de hond te opereren, alhoewel de prognose niet altijd even gunstig is.
Hoe kunt u een maagtorsie voorkomen:
laat uw hond voor het eten uit of zorg ervoor dat er anderhalf uur tussen de maaltijd en het spelen/uitlaten ligt.
geef meerdere keren per dag een kleine maaltijd, i.p.v. een grote hoeveelheid in een keer.
zet het voedsel op een verhoging, zodat de hond tijdens het eten zo weinig mogelijk lucht naar binnen krijgt.
OOG UIT DE KAS (OOGLUXATIE)
Wat kunt u zien:
Wat kunt u doen:
OOGVERWONDING
Oogverwondingen komen vaak voor n.a.v. ongelukken of doordat er vreemde voorwerpen in het oog terecht komen, bijv. zandkorrels of doorntjes. Deze letsels zijn altijd zeer pijnlijk, dus let op uw eigen veiligheid.
Wat kunt u zien:
Wat kunt u doen:
VERGIFTIGING
Vergiften zijn stoffen die bij opname of contact met het lichaam schade kunnen toebrengen of zelfs de dood tot gevolg kunnen hebben. Ze kunnen via de bek (eten,drinken),neus (inademing)of de huid (direct contact) worden opgenomen.
Wat kunt u zien:
Wat kunt u doen:
TIP: schaf een gifwijzer aan bij de apotheek. Hierop staan vele stoffen en ook wat je kunt doen als eerste hulp, b.v. wel/niet laten braken etc.
NIER- EN BLAASPROBLEMEN
De nieren en de blaas zorgen ervoor dat afvalstoffen en overtollig vocht uit het bloed worden gehaald. Ze dienen als het ware als een filter voor het bloed. Een veel voorkomende kwaal bij oudere honden, maar vooral katten is dat de nierfunctie achteruit gaat, waardoor er afvalstoffen achterblijven in het bloed. Dit wordt een niervergiftiging genoemd. Het dier is hierbij duidelijk ziek.
Wat kunt u zien:
veel drinken, slecht tot niet meer eten, vermageren
vacht staat overeind
dier is uitgedroogd (dit kunt u controleren door de vacht iets op te trekken ter hoogte van het nekvel; de vacht behoort meteen terug te springen; gaat dit heel langzaam of niet meer terug (vacht blijft overeind staan) dan is het dier uitgedroogd en moet het naar de dierenarts voor een vochtinbrengend infuus
Deze kwaal is ongeneeslijk, maar met nierdieeten en medicijnen is het soms mogelijk om de kwaal niet verder te laten gaan en kan het dier nog een tijdje voort leven.
BLAASSTENEN OF BLAASGRUIS
Als de urinebuis verstopt zit met gruis kan het dier zijn urine niet kwijt. In het bovenstaande heeft u al kunnen lezen dat urine gifstoffen bevat die uit het lichaam verwijdert moeten worden. De blaas raakt steeds voller en op een bepaald moment kunnen de nieren de urine niet meer kwijt, waardoor een acute niervergiftiging ontstaat. Soms gebeurt het zelfs dat de blaas knapt. We zien het vooral bij katers.
Wat kunt u zien:
Wat kunt u doen:
Dit probleem komt trouwens niet alleen bij katten voor, ook honden (reuen) en andere dieren kunnen een verstopping krijgen.
BAARMOEDERONTSTEKING
Wat kunt u zien:
Indien deze toestand te lang duurt, kan het dier eraan overlijden.
Wat kunt u doen:
ZWANGERSCHAP
Als de tepels van de poes rood en groot beginnen te worden en de haartjes rondom de tepel gaan verdwijnen, kan men aannemen dat het dier zwanger is.
Bij de hond ziet u deze verschijnselen niet zo duidelijk. Waarschijnlijk eet en drinkt het drachtige dier meer dan normaal. De duur van de zwangerschap is ong. 64 dagen voor de kat en ong. 63 dagen voor de hond.
Problemen tijdens de dracht:
Schijnzwangerschap komt vaker voor bij honden dan bij katten. Bij konijnen komt het regelmatig voor.
Ong. 8 weken na de loopsheid gedraagt de hond zich alsof ze jongen heeft. Ze wil niet wandelen, gedraagt zich onrustig en verdedigt de mand alsof er pups in liggen. Sommige honden worden regelmatig schijnzwanger; dan is er grotere kans op ontstekingen van de baarmoeder. Er bestaan medicijnen voor en daarnaast is afleiding ook een goed hulpmiddel, evenals minder eten geven, waardoor de melkproduktie wat wordt afgeremd. Een uitstekende remedie is castratie (het operatief wegnemen van de eierstokken EN de baarmoeder).
Indien het helder of niet vies ruikend is, kan het er op wijzen dat er een of meerdere jongen zijn doodgegaan in de baarmoeder. De overige jongen kunnen toch gewoon gezond ter wereld komen. Wel is het van belang dat u contact opneemt met uw dierenarts. Indien de uitvloeiing troebel en stinkend is, dan is het vrijwel zeker dat de baarmoeder ontstoken is.
DE BEVALLING
De eerste tekenen bij het moederdier zijn nesteldrang en onrust. Het dier loopt achter u aan en vraagt aandacht.
Als de weeën zijn begonnen wordt het jong 15 tot 30 minuten later geboren (het jong of vruchtvlies is in de vagina zichtbaar). Dit kan uitlopen tot een uur, maar als het jong dan nog niet geboren is, moet u uw dierenarts waarschuwen. Meestal regelt de natuur het allemaal zelf, dus raak niet meteen in paniek!
Geboorteposities kunnen zijn:
Als het dier steeds perst en er wordt geen jong geboren, wordt het tijd om te helpen. Als er een kopje of een pootje uit het geboortekanaal steekt kun je met een schone theedoek en handen de pootjes of het kopje vastpakken en voorzichtig trekken in de richting van de hakken van de moeder. Doe dit echter alleen als de moeder perst. Als er teveel weerstand is, moet je ophouden en de dierenarts waarschuwen. Als de weeën te zwak zijn kan de dierenarts een injectie toedienen om de weeën te versterken. Als dit allemaal niet wil baten kan uw dierenarts een keizersnede overwegen. Als de geboorte wel goed verloopt, worden de volgende jongen geboren met een tussenpoos van 15 min. tot 2 uur.
De tijd tussen de geboorte van pups kan langer zijn. Meestal komt er na ieder jong een nageboorte, soms komen er twee nageboorten na twee jongen. De moeder eet dit meestal op. Sta haar dit ook toe. Als de moeder de nageboorte er niet afhaalt kunt u dit voor haar doen. Verwijder het vlies, te beginnen bij het kopje, zodat het dier kan gaan ademhalen. Veeg het neusje en bekje voorzichtig schoon. Verwijder dan de rest van het vlies en breek de navelstreng door. Doe dit met de duim en wijsvinger van een hand en scheur de navelstreng op ong. 2 cm. af in de richting van de buik van het jong, zodat de kans op een navelbreuk heel klein is. Knip de streng niet met een schaar door omdat de kans op bloeden dan erg groot is.
Wrijf het jong voorzichtig droog. Hiermee bevorder je de circulatie en de ademhaling. Laat het jong na de bevalling drinken bij de moeder. Als het dier niet kan drinken, kijk dan of zijn gehemelte goed is. Bij een niet goed gesloten gehemelte komt er melk terug uit de neusgaten. Het kan ook zijn dat de moeder niet voldoende melk heeft. Neem dan contact op met uw dierenarts.
MELKZIEKTE (ECLAMPSIE)
Melkziekte kan optreden bij het moederdier nadat de jongen geboren zijn. Het ontstaat door een tekort aan calcium (kalk).
Wat kunt u zien:
Het is mogelijk, dat het dier er aanleg voor heeft. Een andere mogelijkheid is dat tijdens het laatste deel van de dracht de jongen erg snel groeien (hier is veel calcium voor nodig) en als ze geboren zijn komt de melkproductie goed op gang (veel calcium in de melk), waardoor het een te grote belasting is voor de moeder. Wat kunt u doen: Indien deze verschijnselen zich voordoen, breng het dier dan naar de dierenarts voor een calciuminjectie. Ze zal zich dan snel weer beter gaan voelen. De moeder moet daarna extra calcium in het eten krijgen en in overleg met de dierenarts moet bekeken worden of de jongen wel of niet door de eigenaar bijgevoerd moeten worden. Bij een eventuele volgende dracht moet het moederdier extra calcium krijgen vanaf het begin van de zwangerschap.
Treedt de eclampsie toch weer op, dan is het advies om het dier niet meer te laten jongen.
ERNSTIGE BLOEDINGEN
Slagaderlijke bloeding
Wat kunt u zien:
Aderlijke bloeding
Wat kunt u zien:
Wat kunt u doen:
BOTBREUKEN
Botbreuken worden veroorzaakt door een aanrijding of een flinke val- of vechtpartij.
Breuken kunnen ook ontstaan door bijvoorbeeld bottumor of botontkalking.
Wat kunt u zien:
Wat kunt u doen:
LET OP Als uw dier is aangereden en niet opstaat, til uw dier dan niet zomaar op, u zou het letsel kunnen verergeren (rugletsel). Schuif hem het liefst op een plank (zie hierboven) of bel de dierenambulance voor vervoer. Wij weten hoe wij uw dier het best kunnen vervoeren en hebben al het materiaal op de ambulance om uw dier zo goed mogelijk te helpen.
BRANDWONDEN
Brandwonden ontstaan niet alleen door vuur/vlammen, maar ook door contact met chemische stoffen, zonnestralen, elektra of straling.
Wat kunt u zien:
Wat kunt u doen:
BRANDPLEKKEN AD BEK
Wat kunt u zien:
Wat kunt u doen:
LET OP: 00K DOOR BEVRIEZING KUNNEN BRANDWONDEN ONTSTAAN Brandwonden door bevriezing kunnen voornamelijk voorkomen aan staartpunt, oortoppen en voetzooltjes. De bevroren huid ziet er wit uit en als hij ontdooit, wordt hij rood, warm en pijnlijk.
Wat kunt u doen:
LET OP: WRIJF DE OREN NIET WARM, HIERDOOR KUNNEN DE HUIDCELLEN KAPOT GEWREVEN WORDEN
ga naar de dierenarts !!
Met dank aan Stichting Centrale Dierenambulance te Amsterdam en dierenarts M. Souverein, voor het redigeren van deze tekst.